شماره ۸۳۴ منتشر شد
فضای مجازی و دوگانه مدیریتی
دکتر یدالله جوانی/ عدهای در داخل کشور، تلاش میکنند تا جریان انقلاب و نیروهای حزباللهی را، مخالف فضای مجازی معرفی کرده، اینگونه القا کنند که اینها معتقد به بستن فضای مجازی بر روی مردم هستند. به یقین چنین اتهامی به نیروهای انقلابی، بیاساس بوده و کذب محض است. هیچ نیروی انقلابی و حزباللهی، چنین نگاهی ندارد. در داخل کشور نسبت به فضای مجازی، دو دیدگاه و دو نوع طرز تفکر وجود دارد:
الفـ در یک دیدگاه، اعتقاد بر این است که با توجه به ویژگیها و مختصات فضای مجازی، این فضا باید از سوی دولت به صورت صحیح و منطقی مدیریت شود.
بـ در دیدگاه دیگر، اعتقاد بر این است که فضای مجازی مدیریتبردار نیست و مردم باید بتوانند آزادانه و به دلخواه خود، از این فضا بهرهبرداری کنند. در این دیدگاه، هر نوع اعمال محدودیت در فضای مجازی، نقض حقوق شهروندی تلقی شده و با آن مخالفت میشود. آقای روحانی رئیسجمهور کشور در نخستین «اجلاس ملی گزارش پیشرفتها و راهکارهای رفع موانع تحقق حقوق شهروندی»، پس از گزارش آذریجهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: «وزیر جوان کابینه دوازدهم فعالیتهای ارزشمندی را در زمینه ارتباطات داشته است. فکر میکنم بخش مهمی از حقوق شهروندی مردم در زمینه ارتباطات، دسترسی به ارتباطات آسان، ارزان، امن و با حفظ حریم خصوصی است.» آقای روحانی با اشاره به اینکه آقای جهرمی در جایی است که فشار زیادی وجود دارد و ایستادگی کردیم برای اینکه مردم بتوانند ارتباط سهلی داشته باشند، گفت: «وزیر ما همین جا به مردم قول میدهد که دستش روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت.»
یک برداشت و آن هم برداشت اولیه از سخنان رئیسجمهور، آن است که در فضای مجازی، هیچ محدودیتی را نباید اعمال کرد. در این دیدگاه، وظیفه اصلی دولت در حوزه فضای مجازی، ایجاد زیرساختها، تجهیزات، امکانات و سازوکارهای ارتباطات سهل و آسان برای مردم است. در این دیدگاه محتوای انتشار یافته در فضای مجازی، نیاز به مدیریت (رصد، کنترل و در صورت لزوم محدودسازی) ندارد.
حال سؤال این است که کدام یک از دو دیدگاه صحیح است؟
برای دستیابی به پاسخ صحیح، باید به دو نکته اساسی توجه داشت:
۱ـ محتوای انتشار یافته در فضای مجازی، از سوی چه کسانی تولید میشود. مدیریت اصلی و کلان فضای مجازی به لحاظ سختافزاری، نرمافزاری و محتوا در دست چه کسانی است؟
۲ـ رویکرد مسئولان در نظام جمهوری اسلامی در حوزه فضای مجازی، باید معطوف به مصالح و منافع جامعه و مردم باشد، یا معطوف به رضایت آنها؟
در پاسخ به پرسش اول باید گفت، مدیریت کلان فضای مجازی در دست آمریکاییهاست و محتوای این فضا را هم، آنان مدیریت میکنند. بیشترین تولیدات در فضای مجازی، در راستای اهداف، سیاستها و راهبردهای کسانی است که این فضا را مدیریت میکنند. اما در خصوص نکته و سؤال دوم باید گفت، در کشور دو دیدگاه و رویکرد کاملاً متفاوت وجود دارد. نوع نگرشها و دیدگاهها در خصوص مدیریت یا عدم مدیریت محتوایی فضای مجازی، متأثر از این دو رویکرد است. در یک رویکرد، مصالح و منافع جامعه و مردم بر رضایت آنان ترجیح دارد و در رویکرد دیگر، اولویت با رضایت است. ادامه در صفحهآخر
کسانی که بر آزاد گذاشتن فضای مجازی بدون هیچگونه اعمال مدیریت محتوایی تأکید دارند، رویکرد آنان معطوف به جلب رضایت مردم است.اما کسانی که معتقد به اعمال مدیریت محتوا در فضای مجازی هستند، رویکردشان معطوف به مصالح و منافع جامعه و مردم است. حال کدام یک از این رویکردها، عقلانی و مدبرانه است؟ برای رسیدن به پاسخ صحیح، یک مثال راهگشاست. پزشک در تجویز دارو، منافع بیمار را بر رضایت او ترجیح میدهد، یا رضایت او را بر منافعش مقدم میدارد؟ یا چرا پدر و مادر وقتی کودک خردسال کارد برنده را برمیدارد، به زور و برخلاف رضایت کودک، کارد را از دستش میگیرند؟ پاسخ روشن است.
پزشک و پدر و مادر، همواره منافع را بر رضایت ترجیح میدهند. آیا در فضای مجازی، همه محتواها با منافع و مصالح جامعه و مردم در سنین و سطوح مختلف، همسویی دارد؟ آیا همه محتواها برای مردم و به ویژه جوانان اعم از دختر و پسر مفید است؟ اگر نیست که به یقین همینطور است؛ چرا برخی از مسئولان معتقد به کنترل و اعمال مدیریت محتوایی نیستند؟ دلیل آن روشن است.
آنان رضایت مردم را به دلیل رأیشان بر منافع مردم ترجیح میدهند! از این گروه مسئولان و نخبگان سیاسی، باید پرسید که آیا شما، در خانواده خود و برای تربیت فرزندان خود هم، رضایت آنان را بر منافعشان ترجیح میدهید؟ جالب است بدانیم که آقای اوباما رئیسجمهور پیشین آمریکا، با صراحت اعلام کرد من و همسرم، تا دخترمان به سن ۱۸ سالگی نرسد، به او اجازه عضویت در فیسبوک را نمیدهیم! چرا آقای اوباما و همسرش در قبال فرزندشان چنین رویکردی دارند؟ چون آنان منافع و مصالح فرزندشان را، بر رضایتش ترجیح میدهند. به راستی چرا برخی از مسئولان در جمهوری اسلامی، همان نگاهی را که به فرزندان خود دارند و منافع فرزندانشان را بر رضایت آنان ترجیح میدهند، به جوانان جامعه ندارند؟ پاسخ روشن، ولی تلخ است؛ چون این قبیل مسئولان و نخبگان سیاسی، رأی آنان را در رضایتشان میبینند.
دریافت نسخه پی دی اف |
دریافت نسخه متنی |