من به تو اعتماد دارم تو چطور؟

مدتی پیش بود که شاپرک با ارسال نامه‌ای به شرکت‌های پرداخت‌یار از اجباری شدن دریافت نماد اعتماد برای کسب‌وکارهای اینترنتی خبر داده بود. با اجباری شدن دریافت این نماد، تمام کسب‌و‌کارهای اینترنتی و افرادی که به هر نحوی به استفاده از درگاه‌های پرداخت اینترنتی نیاز داشتند، باید نماد اعتماد و مراحل سخت آن را طی کنند. وجود نماد اعتماد الکترونیک که آن را «اینماد» می‌نامند، برای سایت‌های فروشگاهی یکی از مواردی است که عموماً برای کاربران در زمان خرید حس اعتماد ایجاد می‌کند. هرچند موارد بی‌شماری از کلاه‌برداری با وجود داشتن نماد اعتماد یا برعکس آن وجود داشته، با این حال واضح است که بودن آن به عنوان یک گزینه دلگرم‌کننده در هنگام خرید بسیار کارایی دارد.
در بین کاربرانی که از نماد اعتماد الکترونیک استفاده می‌کنند، بسیاری از کاربران افرادی هستند که کسب‌‌وکارهای خرد دارند و در شبکه‌های اجتماعی با صفحات فروش در حال ارائه محصولات خود هستند، بسیاری از این کاربران امکان دریافت چنین نمادی را برای ادامه استفاده از سرویس‌های پرداخت ندارند.
تعداد زیادی از کسب‌وکار‌های خرد و خانگی در فضای مجازی صفحه‌ای را باز کرده و در حال فعالیت هستند، اما شرکت ثبت شده‌ای را ندارند. این افراد از پرداخت یار‌ها برای کارشان کمک می‌گیرند، اما در عمل با الزام به استفاده از اینماد، تعداد زیادی از آنها از ادامه فعالیت محروم می‌شوند. چنین اعتراض‌هایی سبب شد تا احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و امور دارایی، در نامه‌ای به مجلس اعلام کند که کسب‌وکارهای اینترنتی باید نزد دولت احراز هویت شوند تا اعتماد و امنیت بیشتری بر خریدوفروش‌های اینترنتی حاکم شود. البته خاندوزی قول داد تا روند دریافت اینماد تسریع شود.
با توجه به معایب این طرح که در همان ابتدا نظرها را به خود معطوف می‌کرد، به تازگی جمعی از نمایندگان مجلس درباره‌ اجباری‌شدن نماد اعتماد الکترونیکی، از وزیر صنعت، معدن و تجارت طرح سؤال کردند. مجتبی توانگر، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، در صفحه‌ اینستاگرام خود از طرح سؤال از وزیر صمت درباره‌ اجباری‌شدن نماد اعتماد الکترونیکی برای کسب‌وکارهای اینترنتی خبر داد. او در صفحه‌ اینستاگرام خود با انتشار نامه‌ سؤال از وزیر که به کمیسیون تخصصی مجلس ارجاع داده شد، گفت که تلاش کردیم تا اینماد را با تفاهم حل کنند؛ اما نشد.
40 نفر از نمایندگان در سؤال خود پرسیده‌اند که با وجود احراز هویت کسب‌وکارهای اینترنتی در درگاه‌های بانکی و وجود روش‌های آسان و بی‌هزینه برای نظارت مؤثر بر این کسب‌وکارها، چرا وزارت صمت بر اجباری‌کردن اینماد اصرار می‌کند و باعث التهاب و یأس کارآفرینان جوان و نخبه فعال در این کسب‌وکار شده است؟ این تصمیم عجیب که به بهانه‌ احراز هویت فروشگاه‌های اینترنتی اتخاذ شده، هم باعث کاهش ۸۰ درصدی شروع به کار کسب‌وکارهای نوپا شده و هم موجی از نگرانی و یأس را در فعالان شرکت‌های نوپای اینترنتی ایجاد کرده است؛ محیطی که عمدتاً از جوانان نخبه و کارآفرینی تشکیل شده و به‌گواه نهادهای امنیتی، در سال‌های اخیر با مهاجرت وسیع آنها به خارج رو‌به‌رو بوده‌ایم.
در مفید بودن وجود اینماد هیچ کس شکی ندارد، اما نکته این است که تأثیر آن در خرید را باید به مشتریان واگذار کنیم. در واقع اگر مشتری‌ای به وجود نماد حساس است، می‌تواند خرید خود را از بین فروشگاه‌های دارای این نماد انجام دهد و اگر حساس نیست، می‌تواند اعتبار فروشگاه‌ها را از روش‌های دیگری بررسی کند، همانطور که داشتن این نماد به منزله کم خطر بودن فروشگاه نیست و بسیاری از فروشگاه‌های دارای این نماد مشکلات بسیاری داشته‌اند که با قوانین کسب نماد اعتماد در تضاد بوده است. خرید اینترنتی جایی است که کاربران باید خود امنیت خریدشان را تأمین کنند و الزام چنین قوانینی تنها به کاهش کسب‌وکارهای نوپا در شرایط افت رونق بازار در دوران کرونا منجر می‌شود.