ایران به منزله یکی از ۱۰ کشور جهان با توان بومی پرتاب ماهواره به مدار زمین، خود را از حدود 10 سال پیش با ماهوارهبر سفیر به عنوان یک بازیگر جدید به جهانیان معرفی کرد. بعد از چند پرتاب موفق به وسیله ماهوارهبر سفیر یک، ماهوارهبر جدید و سنگینتر ایران به نام سیمرغ وارد مدار شد که البته بنا به دلایل فنی و غیره آنچنان که باید و شاید موفق ظاهر نشده است؛ اما اردیبهشت ماه سال جاری با پرتاب موفق و غافلگیرانه ماهواره نور از طریق ماهوارهبر قاصد از کویر مرکزی ایران به ارتفاع ۴۲۵ کیلومتری، بار دیگر جایگاه ایران در عرصه فضایی عیان شد. اما چهاردهم بهمن ماه در یک برنامه علمی تلویزیونی در شبکه چهار و 15بهمن ماه در حاشیه یک مراسم رسمی سرلشکر باقری از پرتاب آزمایشی نسل جدید ماهوارهبرهای ایرانی به اسم ذوالجناح خبر داد. این پرتابگر ایرانی (ذوالجناح) در حقیقت یک سامانه سه مرحلهای است که دو مرحله اول آن از سوخت جامد بهره برده و مرحله نهایی آن از سوخت مایع بهره میبرد. طول این ماهوارهبر در حالت کامل 5/25 متر و وزن آن نیز ۵۲ تن است و میتواند یک ماهواره به وزن ۲۲۰ کیلوگرم یا مجموعه چند پرتابه به وزن نهایی ۲۲۰ کیلوگرم را تا مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین برساند.
ذوالجناح با سه مرحله کامل خود میتواند حدود ۱۰ ماهواره نور را که در اردیبهشت ماه از طریق نیروی هوافضای سپاه به فضا ارسال شد، در یک پرتاب به فضا ارسال و به مدار تزریق کند.
اما چرا باید سوخت مرحله سوم این ماهوارهبر مایع باشد؟ پاسخ این مسئله این است که برای مرحله نهایی یک ماهوارهبر، به ویژه در شرایط جدید مورد نظر برای کشور ما که بحث حرکت بینمداری و تزریق با دقت بیشتر مد نظر است، لازم است زمان سوزش یا همان فعالیت کردن سیستم بیشتر بوده و در زمانهایی نیز سیستم پیشران غیر فعال و بار دیگر فعال شود که در مرحله نهایی چنین امری با سوخت جامد ممکن نیست. اما مسئله دیگر در رابطه با ذوالجناح در آزمایش اخیر امکان شلیک آن از پرتابگر متحرک است. تا پیش از این عمدتاً سامانههای حمال فضایی صرفا از پایگاههای ثابت فضایی، مانند پایگاه اصلی پرتاب فضایی در استان سمنان پرتاب میشدند، اما امکان سیار شدن پایگاه پرتاب به ویژه برای پرتاب محمول ماهواره از نظر علمی اهمیت زیادی دارد؛ چراکه برای دست یافتن به یک پرتاب موفق و رسیدن به مدارات لازم برای ماهوارهها با اهداف خاص باید به مدار خورشید آهنگ دست یافت. مدار خورشیدآهنگ یک نوع مدار قطبی به مرکزیت زمین است که همواره نسبت به زمین در یک ساعت خاص قرار دارد. به عبارت دیگر، نقاط زیر ماهواره در نیمی از مدار در هر لحظه در یک ساعت مشخص از شبانهروز هستند و در نیمه دیگر، یا ۱۲ ساعت اختلاف، همچنان در یک ساعت مشخص دیگر از شبانهروز قرار دارند. این مدار برای ماهوارههایی استفاده میشود که برای انجام مأموریتشان نیازمند یک وضعیت نوردهی مشخص هستند یا مطابق مأموریتشان باید از بالای قطبهای زمین گذر کنند. این مدار معمولاً برای ماهوارههای عکسبرداری، هواشناسی و سنجش از دور مناسب است. ارتفاع معمول برای این مدار خورشید آهنگ بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر است.
تحقق دستیابی جمهوری اسلامی ایران به منظومهسازی ماهوارهای، با رسیدن ماهوارهبر ذوالجناح به شرایط اطمینانبخش پرتابهای متعدد، امکانپذیر است. بنابراین، این تازه شروع یک پروژه عظیم علمی است در تراز قله دانش بشری.