برای شنیدن صوتی این مطلب؛فایل چهارم را پخش کنید. شما می‌توانید دیگر نسخه صوتی‌ها را در همین‌جا و یا پست اختصاصی مربوط به هرکدام، بشوید.
دفاع مقدس از روز آغازش با پرسش‌ها و ابهامات فراوانی مواجه بوده است. در این میان، چگونگی مواجهه احزاب و گروه‌های سیاسی با جنگ یکی از موضوعات محل بررسی در ماجرای دفاع مقدس است. در طول هشت سال دفاع مقدس، نهضت آزادی مواضع خاص خود را داشت؛ به گونه‌ای که این موضع‌گیری مورد استقبال دشمنان قرار می‌گرفت که می‌توان از نقش تضعیفی و حتی خائنانه این حزب در بخشی از ادوار جنگ هشت ساله سخن گفت. نهضت مدعی است مخالف ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر بوده، اما بررسی‌های تاریخی ما را به حقیقت دیگری رهنمون می‌کند.
دکتر محمد درودیان، در کتاب خود با عنوان «پرسش‌های اساسی جنگ» به پرسش‌های اساسی جنگ پاسخ داده است. در بخشی از این کتاب در مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ انتشار یافته می‌خوانیم: «ﻧﻬﻀﺖ آزادی ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ در ﺳﻮم ﺧﺮداد 1361 در بیانیه‌ای اﻇﻬﺎر اﻣﯿﺪواری ﮐﺮد: «اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ پیروزیﻫﺎی ﻏﺮورآﻓﺮﯾﻦ در ﺟﺒﻬﻪﻫﺎی ﺟﻨﮓ ﺑﺎ دﺷﻤﻨﺎن داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﻧﻘﻼب زﻣﯿﻨﻪﻫﺎی رﺷﺪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ و وﺣﺪت و اﺗﺤـﺎد ﻋﻤﯿﻖﺗﺮ و ﺳﺎزﻧﺪﮔﯽ ﺳﺮﯾﻊﺗﺮ را در ﮐﺸﻮر ﻓﺮاﻫﻢ ﺳﺎزد.» ﻏﯿﺮ از اﯾﻦ بیانیه، ﻧﻬﻀﺖ آزادی ﻫﯿﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺳﺨﻨﺮاﻧﯽ یا بیانیه‌ای ﺑﺮ ﺗﺤﻠﯿﻞ از وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮد و اوﺿﺎع ﻣﻨﻄﻘﻪ و بین‌اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻫﯿﭻ پیشنهادی درباره مسائل ﺟﻨﮓ اراﺋﻪ ﻧﺪاد. اﻟﺒﺘﻪ ﻧﻬﻀﺖ آزادی ﺑﻌﺪﻫﺎ ﻃﯽ بیانیه‌ای ﺑﺎ ادامه جنگ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﮐﺮد، وﻟﯽدر زﻣﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ، ﻧﻬﻀﺖ ﻣﻮاﺿﻊ روﺷﻦ و آﺷﮑﺎری را ﺣﺪاﻗـﻞ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺣﺰب ﺗﻮده اﻋﻼم ﻧﮑﺮده اﺳﺖ. ﭘـﺲ از ﺑﺮﮔـﺰاری ﭘﻨﺠﻤﯿﻦ ﮐﻨﮕﺮه ﻧﻬﻀﺖ آزادی در اﺳﻔند 1361، ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺤﺪود ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪ، ﻧﻬﻀﺖ آزادی ﺑﺮای ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﻣﻮاﺿﻊ ﺧﻮد را در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻨﮓ و ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﺮان ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ و ﺿﺮورت اﺗﻤﺎم جنگ تشریح ﮐﺮد.
ﺑﺮﮔﺰاری ﮐﻨﮕﺮه ﻧﻬﻀﺖ آزادی و ﺻﺪور بیانیه آن، در ﻣﻮﻗﻌﯿﺘﯽ رخ داد ﮐﻪ ﻋﻼیم ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ اﯾﺮان ﺑﺮای دﺳﺖﯾﺎﺑﯽ ﺑﻪ اﻫﺪاف ﻣﻮردﻧﻈﺮ آﺷﮑﺎر ﺷﺪه ﺑﻮد؛ زﯾﺮا 9 ﻣﺎه از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻮد و در اﯾﻦ ﻣﺪت ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از ﻋﻤﻠﯿﺎتﻫﺎی رﻣﻀﺎن، ﻣﺴﻠﻢﺑﻦﻋﻘﯿﻞ، ﻣﺤﺮم و واﻟﻔﺠﺮ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﺑﻪ ﭘﯿﺮوزی ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎز ﻣـﻨﺠﺮ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ، ﻧﻬﻀﺖ در ﻣﻮﺿﻊﮔﯿﺮی ﺧﻮد ﺑﻪ ﻣﻔﺮوﺿﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮﺗﺮی ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﯾﺮان ﭘﺲ از ﻓﺘﺢ ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﮐﻪ ﺗﺪرﯾﺠاً ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺳـﺎﯾﺮ عملیات‌ها ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺖ، ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽﮐﺮد.»
