امتداد ترور

دو سال از شهادت سردار دل‌ها شهید حاج قاسم سلیمانی می‌گذرد. در این مدت، شبکه اجتماعی اینستاگرام وظیفه بایکوت و سانسور تمام عکس‌ها، متن‌ها و ویدئو‌های مرتبط با این شهید بزرگوار را بر عهده داشته است. اینستاگرامی که مانند یک سرباز فضای مجازی ارتش تروریستی ایالات متحده، وظیفه مبارزه با انقلابی را بر عهده دارد که شخصیت شهید سلیمانی پس از شهادتش در جهت شناخته شدن بیشتر وی، به پا کرده است؛ اما در مقابل این سانسور چه می‌توان کرد؟ امسال هم در مراسم سالگرد شهید سلیمانی، مردم به صورت خودجوش اقدام به انتشار مطالبی مرتبط با سردار دل‌ها کردند. مطالبی که برخی از آنها حتی هیچ نشانی از حاج قاسم را نداشتند و تنها یک نقل قول از او بودند، اما با این حال اینستاگرام با هوش مصنوعی خود قادر به تشخیص هر مطلبی است و دیدیم که آن مطالب هم با اخطار این شبکه اجتماعی و حذف شدن مواجه شدند. گفته می‌شود، حدود 13 میلیون پست مرتبط با شهید سلیمانی در بازه سالگرد ایشان از طریق اینستاگرام حذف شده‌اند؛ موضوعی که خشم کاربران را برانگیخته است و نشان می‌دهد آزادی بیان از سوی آمریکایی‌ها انتخابی است و ما با یک آزادی بیان جمعی روبه‌رو نیستیم!
علاوه بر این، چنین تلاش‌هایی برای حذف حاج قاسم، نشان‌دهنده ترس استکبارگران از شخصیت‌های انقلابی است. شخصیت‌هایی که آنها می‌دانند هم در زمان حیاتش عرصه را بر آنها تنگ کرده‌اند و هم بعد از حیاتش، یاد آنها به ضرر سیاست‌های سلطه‌گرایانه‌شان خواهد بود. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب در دیدار با خانواده شهید سلیمانی برخورد حذفی مستکبران با این شهید در فضای مجازی را نشانه ترس آنها حتی از اسم شهید و واهمه‌شان از رواج و تکثیر آن الگوی گران‌سنگ دانستند و فرمودند: «در دنیای امروز، فضای مجازی زیر کلید مستکبران است و این واقعیت باید مسئولان فضای مجازی کشور را نیز هوشیار کند تا به‌نحوی عمل کنند که دشمن نتواند به هر شکل و هر جا که اراده کرد، در فضای مجازی برخورد کند.»
نکته جالب اینجاست که اینستاگرام با بهانه تحریم بودن ایران، مطالب مرتبط با شهید سلیمانی را حذف می‌کند؛ این در حالی است که در قوانین تحریمی ایران، ارائه سرویس به همه کاربرانی ایرانی ممنوع است، اما در عمل می‌بینیم که کاربران ایرانی امکان استفاده از اینستاگرام را دارند، زیرا انبوهی از داده‌های کلان را در این شبکه تولید می‌کنند که به سود سرویس‌های داده‌کاوی آمریکاست و به راحتی می‌توانند جامعه ایران را پایش کنند؛ اما زمانی که نوبت به شهید سلیمانی می‌رسد، از تحریم و ممنوع بودن سخن می‌گویند! یک نکته جالب دیگر در تحریم‌ها، این است که بسیاری از سرویس‌های علمی برای کاربران ایرانی ممنوع است! یعنی به محض اینکه بفهمند کاربری از ایران متصل شده است یا حتی تک‌تابعیتی است و پاسپورت ایرانی دارد، ارائه خدمات به وی ممنوع است، در حالی که تمام خدمات سرگرمی که اتلاف وقت هستند و به درد جامعه نخبگانی نمی‌خورد و داده‌های تولید شده در آن فقط به سود شرکت‌های آمریکایی است، برای کاربران ایرانی نه تنها آزاد است، بلکه به رایگان هم ارائه می‌شود. اینجاست که بیش از پیش متوجه می‌شویم چه راحت درحال ارائه خوراک قابل پایش و تحلیل به سرویس‌های جاسوسی هستیم که مدتی بعد همان داده‌ها را علیه خودمان استفاده می‌کنند!
اما چه کار می‌توان کرد؟ چیزی که مشهود است، اینستاگرام بعید است که به درخواست‌های ما توجهی کند. اگرچه توانسته‌ایم بر استعمار فیزیکی آمریکا و دیگر سلطه‌گران غلبه کنیم، اما اسیر استعمار مجازی شده‌ایم. استعمار مجازی یعنی یک کاربر ایرانی، تمام نیازهای فضای مجازی خود را در نرم‌افزارهای پیشکسوتان استعمارگر رفع کند! برای پیام‌رسانی از واتساپ استفاده کند، برای عکس از اینستاگرام، برای ایمیل از یاهو و جیمیل و برای کسب اخبار از توئیتر و… .
بارها اشاره شده است که کاربر نهایی به اینکه سازنده نرم‌افزار کیست، توجه نمی‌کند. کاربر نهایی به دنبال رفع نیازهای پایه‌ای خود است و در این برطرف کردن نیاز، کیفیت اولین اصل است. برای مقابله با استعمار مجازی، باید به کیفیت تولیدات فضای مجازی خود بیشتر توجه کنیم. سروش، روبیکا، ایتا، گپ، آی‌گپ و بسیاری از نرم‌افزارهای دیگر که به بازار آمده‌اند، از نیاز اصلی کاربران غافل‌ هستند. امکان پرداخت قبوض، پوسته‌های رنگی، متحرک‌سازی و… امکانات دیگر تا زمانی که قطعی‌های زیاد و کندی ارسال پیام و فایل‌ وجود دارد، به کار نمی‌آیند! هرچند برخی از این نرم‌افزارها عاقبت‌شان هم مشخص نمی‌شود و کاربرانی که در آنها عضو بوده‌اند، نمی‌دانند چه سرانجامی دارند!
یکی دیگر از مواردی که ما برای به دست گرفتن فضای مجازی خود توجه نمی‌کنیم، پویایی این فضاست؛ یعنی زمانی که نرم‌افزاری را برای کاربران منتشر می‌کنیم، ارائه به‌روزرسانی و تطبیق مرحله‌ای با نیازهای جدید کاربران را فراموش می‌کنیم، گویا که فقط آمده‌ایم یک نسخه ارائه کنیم و برویم!
نقص‌ها و ایرادات کار در فضای مجازی بسیار زیاد است که در این مطلب امکان بیان همه آنها وجود ندارد، اما تا وقتی که برای سامان‌دهی ابزارهای بومی فضای مجازی تدبیری نیندیشیم، امتداد ترور و اعمال سیاست‌های سلطه‌گرایانه را در فضای مجازی خواهیم دید. اگر می‌خواهیم طبق فرمان رهبر معظم انقلاب کار کنیم که دشمن نتواند به هر شکل و هر جا که اراده کرد، در فضای مجازی برخورد کند، باید انقلابی در این فضا ایجاد کنیم و از وابستگی خود به استعمارگران فضای مجازی بیرون بیاییم.