«بهخاطر رضای خدا، این مرد نباید همچنان در قدرت باقی بماند.» جو بایدن چندی پیش این جمله را درباره ولادیمیر پوتین و باقی ماندنش در قدرت در روسیه بیان کرده بود؛ جملهای که سروصدای رسانهای بسیاری در مطبوعات غربی و همچنین روسی ایجاد کرد. تنها چند ثانیه پس از گفتن این جملات، اعضای دفتر جو بایدن به این فکر فرو رفتند که چگونه باید این مسئله را توجیه کنند! صحبت از تغییر رژیم یکی از کشورهای بزرگ دنیا آن هم با صراحت و بهصورت مستقیم مسئلهای نبود که در میان صحبتهای بایدن گم شده و به فراموشی سپرده شود. در عالم سیاست به ویژه در کمپینهای انتخاباتی، افراد بسیاری به نامزدهای ریاستجمهوری مشاوره میدهند که چطور جلوی زبانشان را گرفته و نیات اصلی خود را در سخنرانیها بروز ندهند؛ اما به نظر میرسد مشاوران بایدن در کاخ سفید دیگر نمیتوانند جلوی گافهای کلامی او را بگیرند.
بسیاری از تحلیلگران سیاسی معتقدند، هوشیاری و هوشمندی در عرصه سیاست به معنای این است که هیچگاه سخنی نگوییم که نیات واقعی ما را (به ویژه نیاتی که مخالف قوانین و مقررات بینالمللی است) برای عموم آشکار کند. با این حال، تفاوت بزرگی بین سیاست پیشرفت به سمت «تغییر رژیم» در روسیه با «صحبت» درباره تغییر رژیم در این کشور است. صحبتهای بایدن نشان داد آمریکا عزمی جدی برای تغییر رژیم در روسیه دارد؛ زیرا آمریکاییها میدانند میدان نبرد در اروپا را به مسکو باختهاند.
با توجه به صحبتهای بایدن و بعد از آن عقبنشینی او از این صحبتها، بهنظر میرسد چیزی که واقعاً در ذهن او میگذشت نه ساقط کردن پوتین و دولت او، بلکه از بین بردن ساختار قدرت و به قول آمریکاییها «ماشین سیاست» در مسکو است؛ زیرا این ماشین در شرایطی که پوتین از قدرت برکنار شود نیز با همان مختصات قبلی به کار خود ادامه میدهد و ممکن است دیگر تصویر مورد نیاز واشنگتن را نیز در افکار عمومی نداشته باشد؛ تصویری که از مسکو یک خرس قدرتمند بیمنطق را به نمایش میگذارد که نمیتوان با او مذاکره کرد و تنها باید آن را از بین برد.
بهنظر میرسد، واشنگتن بیشتر از اینکه بهدنبال برکناری پوتین از قدرت باشد، بهدنبال پیدا کردن راهی است تا از طریق آن اطمینان حاصل کند که روسیه دیگر هیچگاه در مقابل آمریکا قرار نمیگیرد؛ از همین روست که تحلیلگران آمریکایی از بایدن انتقاد کردهاند و معتقدند او مسئله مقابله با روسیه را به مسئله کنار زدن پوتین از قدرت تقلیل داده است. از نظر اعضای دولت پنهان در آمریکا، پوتین یکی از مشکلات روسیه است؛ اما تمام مشکلات ناشی از ریاستجمهوری او نیست. آنها معتقدند ساختار سیاسی روسیه را پوتین به وجود نیاورده و خود مصنوع دست این ساختار است.
نکته بعدی تحلیلگران آمریکایی که نشان میدهد صحبتهای بایدن تا چه میزان غیراصولی و غیرهوشمندانه بودهاست، این است که سازمانهای نظرسنجی و تحلیلگران آمریکایی بر این عقیده نیستند که مردم روسیه صحبتها و منطق اصلاحطلبان در این نظام را میپذیرند. آنها معتقدند بر اساس اطلاعات موجود، مردم روسیه همچنان شیفته صحبتها و برنامههای درازمدت پوتین برای آینده کشورشان هستند و از اداره شدن مسکو بهصورت سیستم الیگارشیک حمایت میکنند. نکته جالب توجه در این مسئله این است که هر قدر تحریمها و فشارهای غربی بر روسیه افزایش یابد، میزان حمایت مردم از پوتین نیز افزایش مییابد و این بهمنزله حفظ نظام موجود و مستقر در این کشور است؛ مسئلهای که تاکنون بهخوبی مورد توجه کاخ سفید نبوده و در آینده خود را بیشتر از پیش به نمایش خواهد گذاشت. گاف بایدن در این میان نشان داد آمریکا تا چه میزان برای مقابله با روسیه دچار تشتت است.
اشتباه راهبردی بایدن
آشکار شدن برنامههای آمریکا برای تغییر در روسیه